منشأ کثرت اسماء الهی در تفسیر عارفان مسلمان

Authors

سیدقوام الدین حسینی سیاهکلرودی

abstract

همۀ اسماء نیکو از آنِ خدای تعالی است. اسماء الهی وسایط فیض حق و منشأ همۀ کثراتی اند که در زوایای هستی راه یافته است. چگونگی ظهور کثرات اسمائی از هستیِ صرف و محض وجود و تبیین عینیّت صفات با ذات حق از ژرف ترین مسائل عرفانی است. در این نوشتار، پس از اشاره به گونه شناسی اسماء و صفات و تأخّر اسماء الهی از مقام ذات، تفسیری از عینیّت صفات با ذات ارائه شده و راه هایی که عارفان در تحلیل کثرت اسمائی پیموده اند، بیان شده است. تحلیل عقلی از کثرت اسماء، بازگشت کثرت اسماء به علم ذاتی حق، بازگرداندن  کثرت اسمائی به متعلقات و آثار اسماء، و تحلیل کثرت اسمائی به کثرت شهودی و سلوکی چهار راهی هستند که عارفان برای تحلیل منشأ کثرت اسماء پیموده اند. در نگاه نویسنده، هر یک از این راه ها در جای خود پاسخی درست به آن پرسش است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اسماء و صفات الهی در تفسیر ابوالفتوح رازی

شهر ری در قرون پنجم و ششم هجری، یکی از پایگاه‌های فکری شیعیان و اهل‌سنت به شمار می‌رفت که در این مقطع تاریخی، عالمانی بزرگ را در خود پرورانده است. در این دوره، به خاطر تولید انبوه نوشته‌های کلامی و ردیه‌های فرقه‌های مذهبی مختلف علیه یکدیگر، علم کلام از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. در این میان، شیخ ابوالفتوح رازی با طرح مباحث اعتقادی، همراه با استناد به آیات قرآن کریم و روایات متواتر و ذکر د...

full text

اسماء و صفات الهی در تفسیر ابوالفتوح رازی

شهر ری در قرون پنجم و ششم هجری، یکی از پایگاه های فکری شیعیان و اهل سنت به شمار می رفت که در این مقطع تاریخی، عالمانی بزرگ را در خود پرورانده است. در این دوره، به خاطر تولید انبوه نوشته های کلامی و ردیه های فرقه های مذهبی مختلف علیه یکدیگر، علم کلام از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. در این میان، شیخ ابوالفتوح رازی با طرح مباحث اعتقادی، همراه با استناد به آیات قرآن کریم و روایات متواتر و ذکر د...

full text

اسماء الهی: کلیدهای سلوک عرفانی

در این مقاله سعی شده به مراتب سلوک عرفان اسلامی با تأکید ویژه بر اسماء الهی نگاه شود. به این معنا که با توجه به اسماء به شناسایی و تبیین مراتبی چند از سلوک پرداخته می‌شود. برای این کار ابتدا مراتب مرادف و همسویی را که عرفا در طول قرون ذکر کرده‌اند در کنار هم نهاده و سپس به اسماء مشترکی رسیدیم که گاه آشکارا و گاه به طور ضمنی بیان شده بودند. به عبارت روشن‌تر، با تکیه بر باور تأثیر و تأثر اسماء بر...

full text

طهارت از منظر عارفان مسلمان

در شریعت اسلام، طهارت به دو بخش ظاهر و باطن تقسیم شده است. در دانش عرفان نیز که طریقت و حقیقت دین را دربرگرفته است، این دو وجه از اهمیت ویژه­ای برخوردار است؛ هرچند بر وجه باطنی آن تأکید بیشتری شده است. در نزد عارفان مسلمان، طهارت ظاهری مقدمه‌ی طهارت باطنی است. طهارت نیز شرط دریافت فیوضات الاهی است که موجب رهایی انسان از وابستگی به کثرات و سبب نزدیکی او به افق وحدت، در عالم درون و برون می­شود. ا...

full text

تثلیث مسیحی در نگاه عارفان مسلمان

جلوه‌ها و ابعاد مختلفی از آیین مسیح نظر عارفان را به خود جلب کرده، که آموزه تثلیث یکی از آن جلوه‌هاست. عارفان مسلمان نیز همچون دیگر صنوف عالمان، در رویارویی با این آموزه، سکوت اختیار نکرده، درصدد انتقاد برآمدند؛ امّا به‌جهت وجود برخی تفاوت‌ها در دیدگاه اهل عرفان نسبت‌ به دیگر عالمان، به‌ویژه متکلمان، این مقاله بر آن است که این موضوع را، از نگاه چند تن از عارفان برجسته اسلامی مطالعه و بررسی کند. ...

full text

خلع نعلین در تفسیر عارفان

در گفت‌وگویی که حضرت موسی(ع) در کوه طور با باری تعالی داشت، خداوند به او امر کرد که «فاخلع نعلیک، انّک بالواد المقدس طوی». این دیدار که در سورة طه گزارش شده، از دیرباز در میان مفسران و عارفان مجال بحث یافته است. این بحث‌ها بیشتر بر دو محور جریان داشته است؛ نخست اینکه به‌طور اساسی فلسفة این فرمان مبنی بر خلع نعلین چه بوده است و دیگر آنکه نعلین در این آیه، استعاره از چه مفاهیمی می‌تواند باشد. مفسر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه علمی پژوهشی آیین حکمت

Publisher: دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

ISSN

volume 7

issue بهار 94 - مسلسل 23 2015

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023